-
Het is van groot belang dat we grip krijgen op pijn in de mond, het kauwstelsel, het aangezicht en het hoofd. PIJN2020 behandelt vele aspecten van pijn in het hoofd/halsgebied.
Pijn! Frank Lobbezoo
Wat is pijn eigenlijk? Wat zijn de gevolgen, hoe komt pijn tot stand en hoe meten we het?
Classificatie van pijn Peter Svensson
Pijn kent vele verschillende gezichten. De correcte diagnose is essentieel voor de juiste behandeling.
Pijn na de wortelkanaalbehandeling Michiel de Cleen
Een aantal praktijkvoorbeelden van de meest voorkomende oorzaken van langdurige napijn komen aan de orde.
TMD, Hoofdpijn, Neuropatische pijn Peter Wetselaar, Corine Visscher en Michail Koutris
Verschillende soorten van pijn en hun oorsprong worden heel duidelijk behandeld door de beste sprekers op hun vakgebied.
Orofaciale pijn en slapeloosheid en Oorzaken van acute pijn Ghizlane Aarab en Jan de Lange
Pijn en slapeloosheid, een vicieuze cirkel en Wanneer is acute pijn een indicatie voor spoedeisende hulp?
INTRO
Als professionals in de mondzorg worden we ook regelmatig met pijn geconfronteerd: veel van onze patiënten klagen over pijn in de mond, het kauwstelsel, het aangezicht of het hoofd en ook onze diagnostische procedures en behandelingen kunnen gepaard gaan met pijn.
Je zou dus denken dat wij als mondzorgprofessionals van de hoed en de rand weten als het over pijn gaat. De praktijk is echter anders: we worstelen allemaal met de diagnostiek en behandeling van pijn van de aan onze zorgen toevertrouwde patiënten. En dat terwijl pijn een enorme impact op het dagelijks leven heeft: onze stemming daalt, we slapen slecht, we hebben moeite met eten en kan tot ziekmelding op het werk leiden. Het is van groot belang dat we grip krijgen op pijn, in het belang van onze patiënten, hun directe omgeving en de maatschappij.
Tijdens PIJN2020 komen allereerst de basale aspecten van pijn aan bod, gevolgd door een overzicht van de verschillende soorten pijn die kunnen voorkomen in de mond, het kauwstelsel, het aangezicht en het hoofd. Daarna nemen we u mee op reis langs de meest voorkomende oorzaken van orofaciale pijn, te weten dentoalveolaire pijn (kiespijn), spier- en gewrichtspijn (TMD-pijn), hoofdpijn en neuropatische pijn (zenuwpijn). Zowel de diagnostiek als de behandeling komen aan bod. Ook de gevolgen van orofaciale pijn op de slaapkwaliteit en de wisselwerking tussen pijn en slaap komen aan de orde. We sluiten het congresprogramma af met acute pijn en hoe daar adequaat en veilig mee om te gaan in de mondzorgpraktijk.
PIJN2020 is een initiatief van Bureau Kalker in nauwe samenwerking met de sprekers. Bureau Kalker is een onafhankelijk congresorganisatiebureau, gespecialiseerd in de organisatie van klinische tandheelkundige congressen.
SPREKERS
Prof. dr. Frank Lobbezoo
is tandarts-gnatholoog en hoogleraar Orofaciale Pijn & Disfunctie. Hij studeerde in 1988 cum laude af als tandarts in Utrecht. In 1992 promoveerde hij op het gebied van de temporomandibulaire disfunctie, waarna hij drie jaar postdoctoraal onderzoek verrichtte aan de Universiteit van Montreal. Daar legde hij zich toe op de tandheelkundige slaapgeneeskunde, in het bijzonder de orale bewegingsstoornissen. Sinds 1996 is hij werkzaam bij ACTA, alwaar hij in 2005 tot hoogleraar werd benoemd. Van 2014 tot 2018 was hij voorzitter van de afdeling Mondgezondheidswetenschappen en tevens vice-decaan van ACTA. Hij is Visiting Professor aan de University of Adelaide in South-Australia en aan het College of Dentistry van de New York University. In 2019 werd hij benoemd tot Honorary Professor aan de University of Aarhus, Denemarken.
Prof. dr. Peter Svensson
studeerde af als tandarts in Aarhus, Denemarken in 1987. Hij promoveerde in 1993. In 2002 werd hij klinisch consultant bij het Departement of Oral Maxillofacial Surgery aan de Universiteit van Aarhus en in 2005 consultant bij het Danish Headache Center in Kopenhagen. Sinds 2005 is hij hoogleraar aan de Universiteit van Aarhus. Hij is Visiting Professor aan meerdere internationale universiteiten. Zijn onderzoek spitst zich met name toe op orofaciale pijnmechanismen, trigeminusfysiologie, beeldvorming van het brein en TMD. Hij is Editor-in-Chief van het Journal of Oral Rehabilitation. Svensson heeft talrijke internationale publicaties op zijn naam staan en is wereldwijd een veelgevraagd spreker.
Michiel de Cleen
studeerde tandheelkunde aan de UvA. Na zijn afstuderen in 1988 was hij tot 1995 als (gast)docent verbonden aan de vakgroep Cariologie en Endodontologie van ACTA. Hij voert nu 20 jaar een full-time endodontische praktijk in Amsterdam. Naast zijn klinische werkzaamheden is hij zeer regelmatig spreker op binnen- en buitenlandse congressen en is hij cursusdocent op het gebied van de endodontologie en tandletsels. Hij publiceerde regelmatig in (inter-)nationale vakbladen.
Dr. Peter Wetselaar
studeerde in 1986 als tandarts af aan de UvA. Sindsdien is hij werkzaam in een algemene praktijk (tevens verwijspraktijk) in Heemstede. Van 2004 tot 2007 volgde hij de postinitiële opleiding Orale Kinesiologie aan het ACTA. Sinds 2011 is hij Chef de clinique van de stafkliniek Orofaciale Pijn en Disfunctie van het ACTA en sinds 2016 Profieldirecteur van het uitstroomprofiel Orale Kinesiologie van het Postgraduate Masters Programme Oral Health Sciences. Vanaf 2019 is hij Opleidingsdirecteur van het Postgraduate Masters Programme in Oral Health Sciences. In 2016 promoveerde hij aan de UvA op het proefschrift: The Tooth Wear Evaluation System: development and applications. Hij is erkend als tandarts-gnatholoog door de NVGPT en als tandarts-slaapgeneeskundige door de NVTS.
Prof. dr. Corine Visscher
is orofaciaal fysiotherapeut en epidemioloog. In 2000 is zij gepromoveerd aan de UvA op een onderzoek naar TMD en nekklachten. Momenteel is zij als hoogleraar verbonden aan de sectie Orale Kinesiologie van het ACTA en is zij daar opleidingsdirecteur van de master tandheelkunde. Haar wetenschappelijk onderzoek richt zich op patiënten met temporomandibulaire aandoeningen en hoofdpijn. Zij begeleidt verschillende promovendi, verzorgt onderwijs voor tandheelkunde studenten op het gebied van TMD en orofaciale pijn en is betrokken bij de patiëntenzorg binnen het multidisciplinaire team dat bestaat uit tandarts-gnathologen (in opleiding), orofaciaal fysiotherapeuten en een psycholoog. Zij is (co)-auteur van meer dan 70 internationale peer-reviewed publicaties, mede-auteur van het internationale classificatiesysteem voor TMD en bestuurslid van de Physical Therapy Board of Craniofacial and Cervical Therapeutics.
Dr. Michail Koutris
is tandarts-gnatholoog en universitair docent bij de afdeling Orale Kinesiologie van het ACTA. Hij verzorgt onderwijs op het gebied van orofaciale pijn voor studenten tandheelkunde en tandartsen in de post-initiële opleiding Oral Health Science. Hij is actief in onderzoek en in patiëntenzorg van de Kliniek voor Orofaciale Pijn en Disfunctie van het ACTA. Ook werkt hij als tandarts-gnatholoog bij de Stichting Bijzondere Tandheelkunde en bij de Ziekenhuistandheelkunde-kliniek van de MKA-chirurgie-afdeling van het AUMC/locatie AMC. Hij is hoofd van de Onderzoekscommissie van de “European Academy of Orofacial Pain and Dysfunction-EAOPD” en Secretaris/Penningmeester van de “International Network for Orofacial Pain and Related Disorders Methodology-INfORM” van de IADR.
Dr. Ghizlane Aarab
is parttime werkzaam als universitair hoofddocent bij de sectie Orofaciale pijn en dysfunctie bij ACTA. Zij doet daar onderzoek, verzorgt onderwijs en behandelt patiënten in het kader van de gnathologie en de tandheelkundige slaapgeneeskunde. Tevens is zij werkzaam als algemeen practicus met de focus op TMD/orofaciale pijn, restauratief herstel van ernstige gebitsslijtage en tandheelkundige slaapgeneeskunde. Zij is in 2010 erkend als tandarts-gnatholoog door de NVGPT. In 2011 heeft zij haar proefschrift met de titel: ‘Mandibular advancement device therapy in obstructive sleep apnea’, verdedigd aan de UvA. Zij is in 2017 erkend als ‘tandarts-slaapgeneeskundige’ door de Ned. Ver. van Tandheelkundige Slaapgeneeskunde (NVTS). Ghizlane is lid van de wetenschappelijke commissies van de NVTS en de American Academy of Dental Sleep Medicine. Ook is zij lid van de redactieraad van de “Journal of Dental Sleep Medicine”. Zij houdt regelmatig voordrachten in het binnen- en buitenland.
Prof. dr. Jan de Lange
is hoofd van de afdeling Mondziekten, Kaak‐ en Aangezichtschirurgie/Ziekenhuistandheelkunde van het Amsterdam UMC, locatie AMC en is eindverantwoordelijk voor de specialistenopleiding. Hij is hoofd van de sectie MKA/MTI van ACTA. Hij studeerde Tandheelkunde in Utrecht, Geneeskunde aan de UvA en Epidemiologie aan de VU. Hij is voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Mondziekten, Kaak- en Aangezichtschirurgie (NVMKA) en van het Centraal College Tandheelkundige Specialismen (CTS). Daarnaast is hij lid van het Centraal Medisch Tuchtcollege en voorzitter van de traumasectie van de internationale Strasbourg Osteosynthesis Research Group (SORG).
Zijn wetenschappelijk werk bestaat uit meer dan 130 publicaties en hij houdt veelvuldig (inter‐)nationale lezingen over diverse onderwerpen binnen het vakgebied.
PROGRAMMA
vrijdag 7 februari 2020
08:30 - 09:30 uurOntvangst met koffie en thee
09:30 - 09:45 uur
Paul Kalker
Opening van de congresdag
09:45 - 10:35 uur
Prof. dr. Frank Lobbezoo
Pijn!
Professionals in de tandheelkunde worden veelvuldig geconfronteerd met patiënten met pijnklachten in het aangezicht. In deze lezing wordt het fenomeen “pijn” nader toegelicht. Wat is pijn eigenlijk? Wat zijn de gevolgen van pijn? Hoe komt pijn tot stand? Hoe kan pijn worden gemeten? Deze en andere vragen zullen zoveel mogelijk worden beantwoord in relatie tot orofaciale pijn, zodat de informatie voor tandartsen, mondhygiënisten en orofaciale fysiotherapeuten direct toepasbaar is in hun dagelijkse praktijkvoering.
Leerdoelen:- U kent de definities van pijn en orofaciale pijn
- U heeft kennis van de mogelijke gevolgen van pijn
- U begrijpt hoe pijn tot stand komt
- U weet hoe pijn gemeten kan worden
10:35- 11:05 uur
Koffiepauze
11:05 - 11:55 uur
Prof. dr. Peter Svensson
(lezing in het Engels)De vele verschillende gezichten van pijn: waarom classificatie van pijn belangrijk is
Pijn wordt meestal gezien als een acuut symptoom van een trauma of een ziekte, maar de afgelopen decennia van onderzoek hebben duidelijk aangetoond dat chronische pijn een ziekte op zich kan worden. Belangrijk is dat het symptoom van pijn en de ‘ziekte’ pijn heel anders moeten worden benaderd. Deze inzichten en aanpak worden weerspiegeld in de nieuwe classificatie van pijn door de ‘International Association for the Study of Pain (IASP)’ en door de ‘International Classification of Diseases, WHO 2019’. Ook zal de recent gepubliceerde ‘International Classification of Orofacial Pain (ICOP) worden gepresenteerd. Tandartsen moeten zich bewust zijn van de vele verschillende gezichten van pijn omdat een correcte diagnose de belangrijkste stap is voor de juiste behandeling.
Leerdoelen:- U begrijpt het verschil tussen acute en chronische pijn en tussen primaire en secundaire pijn
- U leert over de overkoepelende classificatie van pijn en een gedetailleerde beschrijving van zowel gewone als meer zeldzame vormen van orofaciale pijn
- U begrijpt de achtergronden van verschillende soorten van pijnmanagement op basis van verschillende pijndiagnoses
11:55 - 12:30 uur
Michiel de Cleen
Pijn na de wortelkanaalbehandeling
De wortelkanaalbehandeling is in veel gevallen dé behandeling om van kiespijn af te komen. Jammer genoeg komt het soms voor dat juist ná de kanaalbehandeling klachten ontstaan. We spreken dan van napijn. Die is meestal goed te verklaren en vaak goed te behandelen. In deze lezing staat Michiel de Cleen stil bij de meest voorkomende oorzaken van napijn en de aangewezen manier om deze te bestrijden. Soms blijven er nog lange tijd na de kanaalbehandeling klachten bestaan. Bijzonder vervelend voor de patiënt en uitermate frustrerend voor de tandarts. Het is in deze gevallen belangrijk om een pulpale of periapicale bron van de pijn uit te sluiten alvorens verder te zoeken naar een mogelijke oorzaak. Aan de hand van een aantal praktijkvoorbeelden worden de meest voorkomende oorzaken van langdurige napijn besproken.
Leerdoelen:- U bent op de hoogte van de incidentie van (ernstige) pijn na de kanaalbehandeling
- U weet hoe te handelen in geval van (ernstige) pijn na de kanaalbehandeling
- U kunt in geval van langdurige napijn de meest waarschijnlijke endodontische oorzaak aanwijzen.
12:30 - 13:05 uur
Dr. Peter Wetselaar
Spieren, gewrichten en geluiden, kunt u ze duiden?
Temporomandibulaire disfunctie (TMD) is de verzamelnaam voor stoornissen van het bewegingsapparaat van het kauwstelsel. Het betreft pijn in de kauwspieren en/of kaakgewrichten, moeite met bewegen van die spieren en/of gewrichten en geluiden in de gewrichten. Na dentale pijn is pijn vanuit het kauwstelsel de meest voorkomende pijn in het aangezicht, vroege herkenning is dus gewenst. U zult leren hoe deze klachten pragmatisch in de algemene tandheelkundige praktijk kunnen worden benaderd. Wat zijn de te volgen stappen en welke diagnoses kunnen worden gesteld? Afwegingen om zelf te behandelen of om door te verwijzen worden besproken.
Leerdoelen:- U kunt in de algemene praktijk klachten vanuit het kauwstelsel pragmatisch benaderen
- U kent de TMD-diagnoses
- U kunt weloverwogen de keuze maken: wanneer zelf behandelen en wanneer verwijzen?
13:05 - 14:00 uur
Lunch
14:00 - 14:35 uur
Prof. dr. Corine Visscher
Met hoofdpijn naar de tandarts
Hoofdpijn is een van de meest voorkomende pijnklachten en kan vele oorzaken hebben. Een aantal vormen van hoofdpijn vinden hun oorsprong in aandoeningen van het kauwstelsel. Andere vormen van hoofdpijn, zoals migraine en spanningshoofdpijn, kunnen interfereren met de tandheelkundige zorg. In deze presentatie zullen praktische consequenties voor diagnostiek en behandeling van patiënten met hoofdpijn besproken worden, vanuit het perspectief van de tandheelkundige praktijk. Zinvolle diagnostische middelen om te screenen op hoofdpijn zullen worden aangereikt en mogelijkheden voor multidisciplinaire zorg worden besproken.
Leerdoelen:- U weet welke diagnostische middelen u kunt gebruiken om te screenen op verschillende vormen van hoofdpijn
- U kunt een inschatting maken of de hoofdpijnklacht van uw patiënt van invloed is op uw behandelplan
- U kunt beter inschatten wanneer een verwijzing voor multidisciplinaire behandeling zinvol is
14:35 - 15:10 uur
Dr. Michail Koutris
Neuropatische orofaciale pijn
De diagnose en behandeling van patiënten met neuropatische pijn (NP) in het orofaciale gebied vormen een uitdaging voor de clinicus. Patiënten met NP kunnen zich presenteren met symptomen zoals een verhoogde gevoeligheid voor pijn (hyperalgesie) of een verminderde gevoeligheid voor pijn (hypoesthesie). Dit kan het gevolg zijn van een beschadiging of een aandoening van het zenuwstelsel (somatosensorische systeem). NP kan zich zelfs presenteren als kiespijn. De diagnose wordt gesteld op basis van bevindingen uit de anamnese en het klinische onderzoek. De diagnose kan variëren van onwaarschijnlijk NP, mogelijk NP en waarschijnlijk tot zeker NP. De behandeling bestaat met name uit het gebruik van verschillende soorten medicatie.
Leerdoelen:- U weet wat de kenmerken van neuropatische orofaciale pijn zijn
- U kent de procedure om de diagnose neuropatische orofaciale pijn te stellen volgens de meest recent gepubliceerde internationale criteria
- U weet wat de huidige aanpak is om patiënten met neuropatische pijn te behandelen
15:10 - 15:40 uur
Theepauze
15:40 - 16:15 uur
Dr. Ghizlane Aarab
Hebben orofaciale pijnpatiënten slapeloze nachten?
Ongeveer een tot twee derde van de patiënten met chronische orofaciale pijn rapporteert een slechte slaapkwaliteit. Bij de kwaliteit van slaap wordt gekeken naar drie factoren: moeite met in slaap vallen, moeite met doorslapen en vroeg wakker worden. De impact van chronische pijn op de slaapkwaliteit kan worden beschouwd als een vicieuze cirkel, waarin pijn en slaap elkaar negatief beïnvloeden. Als gevolg hiervan neemt de pijn toe of wordt deze in stand gehouden door een slechte slaapkwaliteit, terwijl de slaap verstoord blijft of nog meer verstoord raakt door pijn. Het in kaart brengen van de slaapkwaliteit bij chronische orofaciale pijnpatiënten is dus van belang bij de diagnostiek en behandeling van deze pijn. Tijdens deze presentatie komen de slaapklachten bij chronische orofaciale pijnpatiënten aan bod. Dit zal worden geïllustreerd aan de hand van casuïstiek. Daarnaast worden handvatten gegeven aan de tandarts in de algemene praktijk om met de slaapproblematiek bij chronische orofaciale pijnpatiënten om te gaan.
Leerdoelen:- U kunt de slaapklachten bij chronische orofaciale pijnpatiënten benoemen
- U kunt de relatie tussen chronische orofaciale pijn en slaapkwaliteit uitleggen
- U heeft kennis van de diagnostiek en behandeling van slaapproblemen bij chronische orofaciale pijnpatiënten
16:15 - 16:50 uur
Prof. dr. Jan de Lange
Relatie pijn en acute hulp: handvatten voor spoedeisende interventies
Pijn is een zeer algemeen symptoom wat optreedt bij een spectrum van onschuldige tot levensbedreigende aandoeningen. De beleving en intensiteit van pijn staan vaak los van de ernst van de onderliggende aandoening. In deze voordracht worden de oorzaken van acute pijn in het hoofd-hals gebied benoemd met de daarbij behorende symptomen. Doel is herkenning van oorzaken van de pijn en de indicaties voor spoedeisende hulp. Inzicht in situaties waarbij snel moet worden ingegrepen versus situaties waarbij een meer afwachtende houding gerechtvaardigd is, zijn van groot belang voor een adequate en veilige patiëntenzorg.
Leerdoelen:- Herkenning oorzaken acute pijn
- Wat zijn risicopatiënten?
- Wanneer is spoedeisende interventie geïndiceerd?
- Welke behandelingen zijn effectief?
16:50 - 18:00 uur
Borrel
INFORMATIE
Doelgroep & niveau
Tandartsen, Mondhygiënisten, Tandarts(preventie)assistenten en Orofaciale Fysiotherapeuten. Het niveau van het congres is afgestemd op deelnemers die als tandarts algemeen practicus, mondhygiënist, tandartsassistent of orofaciaal fysiotherapeut zeer regelmatig patiënten behandelen.
Accreditatie
De congressen van Bureau Kalker zijn door de Toetsingscommissie van de Stichting QuAT geaccrediteerd met het Q-Keurmerk. Deelname aan het congres PIJN2020 levert u 5 KRT of 6 KRM punten op. Deelnemers aan het congres ontvangen aan het einde van de dag een persoonlijk deelnamecertificaat met daarop de accreditatie en het aantal KRT/KRM punten vermeld. Uw deelname wordt doorgegeven aan het Kwaliteitsregister Tandartsen KRT en aan het Kwaliteitsregister Mondhygiënisten KRM. Ook geven wij uw deelname door aan PE-Online. Voor Orofaciale Fysiotherapeuten wordt accreditatie aangevraagd bij het KNGF zodat deelnemende fysiotherapeuten accreditatiepunten toegekend krijgen in het Centraal Kwaliteitsregister Fysiotherapie (CKR).
Inschrijven
U kunt zich inschrijven via www.PIJN2020.nl of door het insturen van de inschrijfkaart in de brochure. Na ontvangst van uw inschrijving sturen wij u een bevestiging. De factuur voor uw congresdeelname wordt u niet eerder dan 15 oktober 2019 toegestuurd.
Datum en locatie
Vrijdag 7 februari 2020, Forumzaal, RAI Congrescentrum, Amsterdam.
Annuleringsvoorwaarden
Bij annulering van uw inschrijving vóór onderstaande data worden de volgende annuleringskosten in rekening gebracht:
- voor 7 november 2019: géén annuleringskosten
- voor 7 december 2019: 25% annuleringskosten
- voor 7 januari 2020: 50% annuleringskosten
- voor 7 februari 2020: 90% annuleringskosten
Prijs
€ 395,- voor tandartsen
€ 325,- voor mondhygiënisten
€ 325,- voor orofaciaal fysiotherapeuten
€ 295,- voor tandarts(preventie)assistenten
(inclusief koffie, thee, lunch en borrel en deelnamecertificaat)
Informatie
U kunt voor aanvullende informatie contact opnemen met:
Paul Kalker
info@bureaukalker.nl
T. 020 - 615 99 36
M. 06 - 242 74 888
F. 020 - 337 99 83
www.bureaukalker.nl
RAI Amsterdam
De RAI is uitstekend bereikbaar per auto en met het openbaar vervoer. Kijk voor de locatie van de RAI op www.rai.nl bij Bereikbaarheid en Parkeren